İbrahim Hakkı Hazretleri'nin 259 yıl önce yaptırdığı düzenekle güneşin ilk ışınlarının, hocası İsmail Fakirullah Hazretleri'nin başucunu aydınlatması hadisesini izlemek için katılımcılar ve vatandaşlar Tillo ilçesinde sabah namazında bir araya geldi.
Siirt'in Tillo ilçesinde, İbrahim Hakkı Hazretleri'nin 259 yıl önce yaptırdığı ışık düzeneğiyle güneşin ilk ışınlarının hocası İsmail Fakirullah Hazretleri'nin başucunu aydınlatması hadisesi büyük bir ilgiyle izlendi.
Siirt Kültür ve Turizm Müdürlüğünde memur olan Şakir Özmazı, düzeneğin 1960’lı yıllarda bozulduğunu, 2011 yılında dönemin valisi tarafından tekrar aktif hale getirilmek için kentte getirilen bilim adamları tarafından tekrar düzeltildiğini hatırlattı.
Her sene bu şekilde etkinliklerin düzenlendiğini belirten Özmazı, "İbrahim Hakkı Hazretleri hocası İsmail Fakirullah hazretlerine saygı ve bir vefa ifadesi olarak 259 yıl önce bir güneş hadisesi düzeneğini oluşturmaktadır. Ekinoks tarihlerinde gece ve gündüzün eşit olduğu 21 Mart 23 Eylül tarihlerinde görülmektedir. Bugün geniş bir kitleyle bu olaya şahitlik edeceğiz. Güneş hadisesi denilen 3 kilometrelik kuşbakışı uzaklıkta ki Kabetül Üstad Tepesi'nde harçsız bir duvar bulunmakta ve içinde 50 cm alan içerisindeki pencereden süzülen ışık kuleye, kuleden de süzülerek üstadın başucunu aydınlatmaktadır. Bu dünyada benzeri olmayan Işık Hadisesi Unesco Geçici Miras Listesinde de 2015 yılından beri yer almaktadır." dedi.
Dev ekran kuruldu
Her yıl gece ve gündüzün eşit olduğu 21 Mart ve 23 Eylül'de gerçekleşen, 'Işık Hadisesi' etkinliği için Türkiye'nin dört bir yanında insanlar ilçeye geldi. Etkinlik, ilçe meydanında kurulan platformda Kur'an-ı Kerim okunmasıyla başladı. Halkın hadiseyi izlemesi için meydana dev ekran kuruldu. Davetliler, saat 06.22'de sabahın ilk ışıklarıyla güneşin aydınlattığı türbeye yansıyan hadiseyi izledi.
Trabzon’dan ışık dadisesini izlemeye gelen Mehtap Kuru, "İlk defa doğu ziyaretine geldim. Ben ışık olayı ile karşılaşacağımı, göreceğimi ve bu tarihte de olacağını bilmiyordum. Çok etkilendim ve mutlu oldum. Ayrıca Trabzonlu hemşerilerime söylüyorum, gelsinler ziyaret etsinler. Gezilecek çok güzel yerleri var" diye konuştu.
Olaya şahitlik etmek için İstanbul’dan gelen Ahmet Karabağ ise gençliğinde Marifetnameyi okuduğunda bundan haberdar olduğunu dile getirerek, "İbrahim Hakkı Hazretleri, gerek astronomide gerek diğer bilimlerde hem İslami hem bilimsel alanlarda ünlü biridir. Işık hadisesini izlemek için geldim. Malumunuz yılda iki gün gece ve gündüzün eşit olması ile olay gerçekleşiyor. Işığın tepenin arkasından çıktığı anda ışığı dar bir alandan geçirip kuleden kabri şerifin üstüne düşürüyor. Ben ziyaret ettim şimdi, küçük bir pencere açmış ve o pencereden içeri ışık düşüyor. Bu hakikaten iyi bir matematik ve astronomi bilgi gerektiriyor" şeklinde konuştu.
İbrahim Hakkı Hazretleri Kimdir?
Marifetname adlı dev eserin müellifidir İbrahim Hakkı Hazretleri. Dini ilimlerin yanında astronomi, tıp, anatomi, fizyoloji, aritmetik, geometri, felsefe ve psikoloji gibi ilimlere de katkıda bulunmuş bir bilim adamıdır. O, on sekizinci yüzyılda yaşamış ve döneminin en iyi filozofu olarak tanınmıştır. Ayrıca çok güzel şiirler yazan İbrahim Hakkı Hazretleri, “Işık Hadisesi” adlı eseriyle de dünyada ün kazanmıştır. Bu eser, hocası İsmail Fakirullah Hazretleri’ne olan sevgisini göstermektedir. “Yeni yılın ilk güneşi, eğer hocamın başucuna düşmezse, ben o güneşi neyleyim!..” diyerek bu sevgiyi dile getirmiştir.
İbrahim Hakkı Hazretleri, bu duygusunu sadece sözle ifade etmemiş, aynı zamanda astronomi bilgisini de kullanarak bunu gerçekleştiren bir sistem kurmuştur: 21 Mart ve 23 Eylül tarihlerinde güneşin ekvatora dik geldiği ve gün ile gecenin eşit olduğu ekinoks günlerinde Güneş, kendisinin inşa ettiği sistem sayesinde Türbenin içindeki Hocası İsmail Fakirullah Hazretleri’nin kabrinin başına vurmuştur. Bu sistem “Işık Hadisesi” olarak bilinmektedir ve 1960’lı yıllara kadar Türbe restore edilene kadar çalışmıştır. Ancak restorasyon sırasında Türbe’nin orijinal yapısı bozulmuş ve 260 yıl önce yapılan bu muhteşem sistem işlevsiz hale gelmiştir.
Bu sistemi yeniden canlandırmak için Siirt Valiliği’nin Bakanlıklar düzeyinde yaptığı girişimler sonucunda; TÜBİTAK ve çeşitli üniversitelerden oluşan 7 kişilik bir bilim heyeti çok önemli çalışmalar yapmış ve 50 yıldır çalışmayan güneş düzeneğinin tekrar bilim dünyasına sunulması başarılmıştır.
Güneş Hadisesi nasıl oluyor?
Işık Hadisesi’nin gerçekleştiği Türbe, bir büyük ve iki küçük kubbeyle örtülü iki oda bir hol ile 8 köşeli ve 10 m yüksekliğinde bir kuleden oluşmaktadır. Her yıl 21 Mart ve 23 Eylül’de gece ile gündüzün eşitlendiği “Işık Hadisesi” bu türbede yaşanmaktadır.
İbrahim Hakkı Hazretleri, Tillo’nun 3-4 km doğusunda bir tepe üzerine harç kullanmadan taşlardan bir duvar inşa ettirir. Kal’at-ül Üstad olarak adlandırılan bu duvarın sayesinde, yeni doğan güneşin ilk ışıkları Türbenin tamamını gölgelerken, duvardaki 40*50 cm boyutundaki pencereden geçen güneş ışıkları, türbe kulesinin penceresine ve oradan da kırılarak türbe penceresinden İsmail Fakirullah Hazretlerinin tabutunun başucunu aydınlatır.İbrahim Hakkı Hazretleri bu sistem ile ilgili olarak, “Yeni Yılın ilk Güneşi, eğer hocamın başucuna düşmezse, ben o Güneşi neyleyim!..” diyerek Hocası İsmail Fakirullah Hazretlerine karşı olan sevgisini göstermektedir.
