Pankreas, midenin arkasında yer alan ve sindirim enzimleri ile insülin gibi hormonlar salgılayan hayati bir organ. Prof. Dr. Gürkan, pankreas kanserinin genellikle bezin hücrelerinde başlayan kontrolsüz bir büyüme sonucu geliştiğini ifade ederek, hastalığın erken evrede belirti vermediğini vurguladı. “İlerlediğinde karın ağrısı, sarılık, iştahsızlık, ani kilo kaybı ve sindirim sorunlarıyla kendini gösterir. Çoğu zaman teşhis edildiğinde hastalık ileri evrededir” dedi.
Uzman, bazı grupların pankreas kanserine daha yatkın olduğunu belirterek, sigara içenlerde riskin 2-3 kat arttığını söyledi. “Türkiye’de sigara, tüm kanser ölümlerinin yaklaşık yüzde 30’undan sorumlu. Obezite ve tip 2 diyabet hastalarında da risk iki katına çıkıyor. Yaş, genetik faktörler, kronik pankreatit ve sağlıksız beslenme alışkanlıkları da riski artırıyor” ifadelerini kullandı.
Prof. Dr. Gürkan, pankreas kanserinin yaklaşık yüzde 30-50’sinin önlenebilir nedenlere bağlı olduğuna dikkat çekerek, sigarayı bırakmanın en etkili adım olduğunu belirtti. “Sigarayı bıraktıktan 10 yıl içinde risk yarı yarıya azalır. Ayrıca Akdeniz diyetini benimsemek, ideal kiloyu korumak, alkolü sınırlamak ve diyabeti kontrol altında tutmak hastalığın önlenmesinde büyük rol oynar” dedi.
Erken teşhisin hayati önem taşıdığına değinen Gürkan, 50 yaş üstü bireylerin düzenli check-up yaptırmaları gerektiğini belirtti. Karın ağrısı, sarılık ve ani kilo kaybı gibi belirtilerin ciddiye alınması gerektiğini söyleyen Gürkan, şüpheli durumlarda BT, MR veya endoskopik ultrasonografi ile tarama yapılmasını önerdi.
Cerrahinin hastalığın erken evrelerinde en etkili tedavi yöntemi olduğunu aktaran Prof. Dr. Gürkan, “Whipple prosedürü adı verilen cerrahiyle tümörlü dokuların tamamen çıkarılması hedeflenir. Deneyimli merkezlerde uygulanan bu yöntemle 5 yıllık sağkalım oranı yüzde 20-30’a kadar çıkabiliyor” ifadelerini kullandı. Ameliyat sonrası dönemde pankreas yetmezliği, diyabet ve beslenme sorunlarının görülebileceğini hatırlatan Gürkan, multidisipliner bir yaklaşımla hastaların takibinin çok önemli olduğunu vurguladı.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre, 2022 yılında dünya genelinde yaklaşık 500 bin yeni pankreas kanseri vakası teşhis edilirken, Türkiye’de yıllık yeni vaka sayısı 5 bini aşmış durumda. Uzmanlar, özellikle sigara ve obezitenin hastalığın artışında belirleyici rol oynadığını belirtiyor.
