Uzun süredir sağlıklı yaşam ve yaşlanmayı geciktirme amacıyla kullanılan bu takviyelerin, sanılanın aksine yaşam süresini kısaltabileceğine dair güçlü bilimsel kanıtlar bulunduğunu söyledi.
Antioksidanların ömrü uzattığına dair inanç bilimsel olarak çürütüldü
A, C ve E vitamini, beta-karoten, koenzim Q10 ve asetil-sistein gibi maddelerin antioksidan grubunda yer aldığını belirten Özkaya, yıllardır süregelen “serbest radikalleri yok ederek yaşlanmayı geciktirir” inanışının, yapılan çalışmalarla geçerliliğini yitirdiğini ifade etti.
Son 20 yılda yürütülen büyük ölçekli araştırmalara dikkat çeken Özkaya, The Journal of the American Medical Association (JAMA) dergisinde yayımlanan kapsamlı meta-analizden şu bulguları paylaştı:
“Beta-karoten, A, C ve E vitaminleri ile selenyum takviyeleri incelendi. Antioksidan takviyesi alan kişilerde ölüm riski plasebo grubuna göre yüzde 4 daha yüksek. Özellikle beta-karoten, E vitamini ve yüksek doz A vitamini alanlarda bu risk çok daha belirgin. C vitamini ve selenyum ise herhangi bir yarar göstermiyor.”
Bazı takviyeler kanser riskini artırıyor
Prof. Dr. Özkaya, bilimsel verilerin bazı takviyelerin ciddi sağlık riskleri doğurduğunu gösterdiğini belirterek, E vitamini takviyesinin erkeklerde prostat kanseri riskini artırabildiğini, A vitamini takviyelerinin ise kemik kırığı riskini yükseltebildiğini hatırlattı.
Antioksidanların bazı durumlarda zararlı olabileceğinin altını çizen Özkaya, özellikle kanser hücrelerinin metabolizmalarının yüksek miktarda serbest radikal ürettiğini vurgulayarak şunları söyledi:
“Antioksidanlar bu serbest radikalleri temizlediğinde, kanser hücrelerinin lehine bir ortam oluşabiliyor. Bu nedenle kanser hastalarına genellikle antioksidan takviyeleri önerilmez.”
Yaşlanma yalnızca oksidatif hasarla açıklanamaz
Özkaya, yaşlanmayı sadece oksidatif stresle ilişkilendirmenin hatalı bir yaklaşım olduğunu belirterek, sürecin çok daha karmaşık biyolojik mekanizmalar içerdiğini ifade etti.
Sağlıklı bireylerin takviye alması için hiçbir neden yok
Antioksidan eksikliği bulunan kişilerin hekim kontrolünde takviye alabileceğini belirten Özkaya, ancak sağlıklı bireylerde yüksek doz vitamin ve antioksidan kullanımının hiçbir yarar sağlamadığını, aksine risk oluşturduğunu vurguladı:
“Beta-karoten, A vitamini ve E vitamini tek başına ya da birlikte kullanıldığında ölüm oranını artırıyor. C vitamininin ise ömrü uzattığına dair hiçbir kanıt yok.”
