Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) bitkisel üretim 1. tahminine göre, zeytin üretimi geçen sezona göre yüzde 40 azalarak 3 milyon 750 bin tondan 2 milyon 250 bin tona gerileyecek. Bu düşüş, zeytinyağı üretimini de doğrudan etkileyerek fiyatların yeniden yükselmesine yol açabilir.
2024-2025 sezonunda Türkiye, zeytin üretiminde tarihi bir rekolteye ulaşarak 3 milyon 750 bin tonluk üretim gerçekleştirdi. Bu üretimden 475 bin ton zeytinyağı ve 750 bin ton sofralık zeytin elde edildi. Ancak bu bolluk, sadece Türkiye’de değil, diğer büyük üretici ülkelerde de yaşanınca dünya genelinde zeytinyağı fiyatları sert şekilde düştü.
Geçen yıl raflarda 500-600 TL arasında satılan naturel sızma zeytinyağının litre fiyatı, bu sezon birçok markette kampanyalarla 200-250 TL’ye kadar geriledi. Tüketici bu düşüşten memnun olurken, üretici artan maliyetler karşısında zarar etti. Üreticiler, maliyetine yakın fiyatlarla satış yapmak zorunda kaldı ve rekor verimin sevincini yaşayamadı.
Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK) Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Mustafa Tan, 2025-2026 sezonunun Türkiye için “yok yılı” olacağını belirtti. Tan, sadece Türkiye’de değil, zeytinyağı piyasasının önemli aktörlerinden İspanya ve Tunus’ta da verim düşüşlerinin beklendiğini vurguladı. İspanya’da çiçeklenme döneminde yaşanan aşırı sıcaklar, ürün tutumunu olumsuz etkilerken, Tunus’ta da geçen yıla göre üretimde düşüş öngörülüyor.
Tan, “Geçen yıl Türkiye için büyük bir fırsattı. Ancak ihracatın kısıtlanması nedeniyle sezon başı devir stoklar arttı. Bu yıl ise üretim azalacak. Fiyatlar yeniden yükselebilir” dedi.
Tan, üreticilerin artan maliyetler karşısında zarar ettiğini ve bu durumun sürdürülebilir olmadığını dile getirdi:
“Şu anda tüketici için fiyatlar iyi ama üretici için değil. 200-250 lira üretici maliyeti var. Üretici borçlu, geçimini düşünüyor. Maliyetinin altında satmak zorunda kalıyor. Bu durum üretimden uzaklaşmalarına neden olabilir.”
Tan, 20 yıldır süren fidan dikim teşviklerinin ve diğer desteklerin boşa gitmemesi için üreticinin korunması gerektiğini vurguladı. Türkiye’nin zeytin ve zeytinyağında dünya ikinciliğine yükseldiğini hatırlatan Tan, bu ivmenin kaybedilmemesi gerektiğini söyledi.
Tan, zeytin ve zeytinyağına verilen desteklerin güncellenerek artırılması gerektiğini belirtti. Ayrıca iç tüketimin artırılmasının fiyat istikrarı açısından kritik olduğunu ifade etti:
“85 milyonluk ülkemizde kişi başı yıllık zeytinyağı tüketimi sadece 2 litre. Bu rakamın en az 4-5 kilograma çıkarılması, sofralık zeytin tüketiminin de ikiye katlanması sağlanmalı. Böylece rekolteden bağımsız istikrarlı bir fiyat yapısı oluşur.”
