Klinik Psikolog Burçin Deniz, stresin yaşamın doğal bir parçası olduğunu belirterek, stresle başa çıkma yöntemleri konusunda önemli açıklamalarda bulundu.
Stresi düşman olarak görmeyin
Klinik Psikolog Burçin Deniz, stresin insanın fiziksel, duygusal ve zihinsel sınırlarının zorlanmasıyla ortaya çıkan bir uyum süreci olduğunu vurgulayarak, “Stresi düşman olarak görmeyebilirsiniz. Çünkü doğru dozda ve yönetilebilir olduğunda motivasyonu güçlendiren, performansı artıran bir yakıta dönüşebilir” ifadelerini kullandı.
Deniz, stresin hayatın olağan akışındaki “fon müziği” gibi olduğunu belirterek, “Bazen harekete geçirir, bazen uyum sağlamaya yardımcı olur, bazen de tükenmeye neden olabilir. Önemli olan, bu süreci sağlıklı şekilde yönetebilmektir” dedi.
Stresin üç aşaması: Alarm, direnme ve tükenme
Stresin genellikle üç aşamada kendini gösterdiğini söyleyen Deniz, şu bilgileri paylaştı:
“İlk aşama alarm evresidir; beden bir tehdit algıladığında ‘savaş ya da kaç’ tepkisi verir. Örneğin, bir sunum öncesi kalp atışlarının hızlanması bu duruma örnektir. Direnme aşamasında beden ve zihin duruma uyum sağlar, çözüm üretmeye çalışır. Ancak stres uzun süre devam ederse tükenme aşaması başlar. Enerji kaynakları tükenir, yorgunluk, kaygı veya fiziksel rahatsızlıklar ortaya çıkabilir.”
Deniz, stresin yalnızca bedensel değil, zihinsel ve duygusal etkiler de yarattığını vurgulayarak, “Baş ağrısı, kas gerginliği, dikkat dağınıklığı, kaygı, sinirlilik ve sosyal ilişkilerde gerginlik stresin sık görülen belirtilerindendir” dedi.
Problem odaklı ve duygu odaklı başa çıkma yöntemleri
Stresle başa çıkmanın iki temel stratejisi olduğunu aktaran Klinik Psikolog Deniz, bunları “Problem Odaklı Başa Çıkma” ve “Duygu Odaklı Başa Çıkma” olarak tanımladı.
“Problem odaklı yaklaşım, stresin kaynağını çözmeye yöneliktir. Örneğin, sınav kaygısı yaşayan bir öğrencinin düzenli çalışma planı yapması bu yönteme örnektir. Duygu odaklı başa çıkma ise stresin yarattığı duygusal yükü düzenlemeyi hedefler. Kişi kontrol edebildiği şeylere odaklanmalı, kontrol edemediklerine ise enerjisini harcamamalıdır.”
Stresten korunmanın yolları: ‘Hayır’ demeyi öğrenin
Stresle başa çıkmanın yanı sıra stresten korunmanın da önemli olduğunu belirten Deniz, şu önerilerde bulundu:
“Her şeyden önce ‘hayır’ demeyi öğrenmek gerekir. Gereksiz ya da düşük öncelikli talepleri nazikçe reddetmek, kişinin yükünü hafifletir. Görevleri öncelik sırasına koymak, kısa molalar vermek, düzenli uyku, egzersiz ve dengeli beslenme stresi azaltır. Planlı iletişim kurmak, sorunları zamanında dile getirmek de önemlidir. Ayrıca hobilerle ilgilenmek, güvenilen kişilerle duygusal bağları sürdürmek, mükemmeliyetçilikten uzak durmak stresi azaltmaya yardımcı olur.”
Stresle dans etmeyi öğrenin
Klinik Psikolog Burçin Deniz, stresin tamamen ortadan kaldırılmasının mümkün olmadığını ancak onunla “dans etmeyi” öğrenmenin yaşam kalitesini artırdığını ifade ederek sözlerini şöyle tamamladı:
“Stresi yok etmeye değil, onu yönetmeye çalışın. Kontrol edebildiğiniz alanlara odaklanın, küçük başarılarınızı kutlayın ve değişen koşullara esnek yaklaşın. Böylece stres, sizi tüketen bir yük olmaktan çıkıp, güç veren bir deneyime dönüşebilir.”
