Artık biliyoruz ki, sosyal medya bir haber mecrası değil, bir dikkat ekonomisi pazar yeri. Bu pazarda en değerli ürün, kullanıcının kaydırma parmağını durduran her ne ise odur. Ve maalesef, bu acımasız ekonomik sistem, hızla yayılan, denetimsiz, gayriresmî haber sayfalarını besleyip büyütürken, Basın İlan Kurumu (BİK) güvencesiyle çalışan resmî basını malî bir çıkmaza sürüklüyor.
Haber merkezimize gelen her bilgi, haber olmadan önce ekiplerimizce araştırılıp, belli bir süzgeçten geçip, doğruluğu teyit edilerek paylaşılır. Ancak maalesef, sosyal medyada bir isim bulup sonuna “haber” ekleyenlerin öyle bir derdi yok. Birçoğu, kopyala-yapıştır sistemiyle çalıştığı için bu sayfalarda müthiş bir dezenformasyon hâkim.
Sosyal medyada türeyen gayriresmî haber sayfaları, kendilerini “bağımsız” ya da “özgür” diye tanıtıyor. Oysa gerçekte yaptıkları şey, basın özgürlüğünü değil; bilgi kirliliğini büyütmek. Basın İlan Kurumu’na bağlı resmî haber kuruluşları etik kurallara, denetime, hukukî sorumluluğa ve vergiye tâbiyken; bu gayriresmî sayfalar, hiçbir yükümlülük taşımadan aynı alanda rekabet oluşturmaya çalışıyorlar.
Resmî basın, yanlış bilgi verdiğinde hesap vermek zorunda. Gayriresmî sayfalar ise bir iddia ortaya atıyor, hızla yayıyor, sonra ortadan kayboluyor. Bu sorumsuzluk, hem kamuoyunun doğru bilgiye ulaşmasını engelliyor hem de resmî basının güvenilirliğini zedeliyor.
Dahası, bu sayfalar resmî basının ekonomik yapısına da zarar veriyor. Çoğu esnaf ve işletmeci, farkında olarak ya da olmayarak bu sayfalara ilân ve reklam vererek bu suça ortak oluyorlar. Sosyal medyadaki gayriresmî haber sayfalarının varoluş sebebi çok basit: İzlenme ve beğeni eşittir para.
Toplum açısından sonuç daha da vahim: Halkın gözünde “haber” kavramı bulanıklaşıyor. Resmî bir gazetenin haberi ile anonim bir sosyal medya paylaşımı aynı kefeye konuyor. Sonuç: Güven erozyonu.
Gayriresmî haber sayfaları, basın özgürlüğünü değil; basın sorumsuzluğunu temsil ediyor. Basın İlan Kurumu’na bağlı resmî kuruluşlar denetim ve etikle hareket ederken; sosyal medyadaki gayriresmî sayfaların oluşturduğu bilgi kirliliği hem basına hem topluma zarar veriyor. Gerçek gazetecilik, sorumlulukla yapılır; anonim hesaplarla değil.
Sosyal medya platformlarında yayın yapan ve ticarî faaliyet gösteren haber niteliğindeki sayfaların da belirli bir şeffaflık ve sorumluluk çerçevesine dâhil edilmesi için yasal düzenlemeler yapılmalıdır. Halkın, haber kaynaklarını sorgulama ve dezenformasyonu ayırt etme yeteneğini geliştirecek eğitimlere ağırlık verilmelidir.
Sosyal medyadaki gayriresmî sayfalar, haber akışını demokratikleştirmekte gibi görünse de, Basın İlan Kurumu gibi resmî otoritelerce desteklenen profesyonel habercilik kurumlarının varlığını tehdit etmektedir. Bu durum, yalnızca gazetecileri değil, doğru ve güvenilir bilgiye ulaşma hakkı olan tüm toplumu ilgilendiren kritik bir sorundur.
